Ubuntu Linux 16.04 (64 bit) üzerinde elektronik imza (e-imza) kurulumu ve kullanımı için aşağıdaki yönergeleri izleyebilirsiniz. Kurulum sonunda, Avukat Portal, E-Devlet ve Uyap Editörde linux kullanarak e-imza çalıştırabileceksiniz.
Bu yazı, avukatlar tarafından ve kamu tarafından en çok kullanılan kart tipi AKİS'i baz alarak yazılmıştır. (AKİS: Akıllı Kart İşletim Sistemi)
Bir akıllı kartın çalışabilmesi için temelde iki şeye ihtiyaç vardır, ilki akıllı kartın sürücüsü, ikincisi ise akıllı kart okuyucusunun sürücüsüdür. (AKİS kartlar için ek olarak java gereklidir. Bu nedenle Oracle Java 8'i ve OpenJDK Java 8'i birlikte kuracağız.) İlk olarak Oracle Java 8 kurulu değilse aşağıdaki komutlarla deposunu ekleyip, paketin kurulumunu yapıyoruz.
sudo add-apt-repository ppa:webupd8team/java
sudo apt-get update
sudo apt-get install oracle-java8-installer
Yine aşağıdaki komut ile OpenJDK 8 paketinin kurulumunu yapıyoruz.
sudo apt-get install openjdk-8-jre
Şimdi kart okuyucu sürücüsü olarak CCID paketini ve AKİS'in bağımlılıklarını sağlayacak paketleri kuralım. (CCID neredeyse tüm kart okuyucuları desteklemektedir. Buraya tıklayarak desteklediği kart okuyucuları görebilirsiniz.) Hemen alt satırdaki komut ile Ubuntu deposundan ilgili paketlerin kurulumunu yapıyoruz.
sudo apt-get install libccid libusb-0.1-4 pcscd libpcsclite1
Son olarak AKİS Kartlar için gerekli yazılım paketini kuracağız, ancak paket uzun süre önce yapılmış ve OpenJDK 7 ya da OpenJDK 6 bağımlılığı arıyor fakat kuruluma engel değil. Pakete OpenJDK 8 kontrolünü de ekleyecektim ancak "This product is protected by copyright and distributed under licenses restricting copying, distribution and decompilation." uyarısı yüzünden vazgeçtim. Paketi değiştirip, dağıtmak lisansa aykırılık oluşturuyor. Orijinal pakete buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz. (Sisteminize uygun paketi indirin, Ubuntu 12.04 için hazırlanmış fakat kuruluma engel değil.)
tar -xvf akis_1.6_amd64.tar komutuyla sıkıştırılmış paketi açın, dışarıya çıkarılan "akis_1.6_amd64.deb" isimli paketi kurmak için sudo dpkg -i akis_1.6_amd64.deb komutunu verin.
Konsoldan "akia" komutu verildiğinde uygulama çalışmayacaktır (çünkü bash betiğinin arayacağı bağımlılıklarını sağlamadık).
Uygulamayı çalıştırıp akıllı kartı görüp görmediğini kontrol etmek için
java -jar /usr/share/akis/akia.jar
komutu her zaman kullanılabilir.
UYARI: Aşağıda güncel OpenJDK ile uyumluluğun nasıl sağlanılabileceği, bilgi vermek/öğretmek amacıyla anlatılmıştır. Ancak; anlatımın bu kısmını uygulamanız halinde paketin lisansına aykırı davranmış ve lisansa müdahale etmiş olacağınızı, bunun lisans ihlali olarak değerlendirilebileciğini hatırlatarak, sorumluluk kabul etmediğimi belirtmek isterim. Uyarıldınız!
Konsoldan sadece "akia" komutunu vererek uygulamayı çalıştırmak isterseniz
sudo gedit /usr/bin/akia
komutuyla düzenlenecek dosyayı açıp içeriğini tamamen siliyoruz, ve yerine buradaki dosyanın içeriğini kopyalıyoruz. Sonrasında kaydedip kapatıyoruz. Artık konsoldan sadece "akia" komutuyla (tırnaklar olmadan) Akia Uygulaması çalıştırılabilir.
Uyap Doküman Editörü ile yazdığınız yazıyı imzalamak için (sadece AKİS kartlarda) "Araçlar > İmza Kütüphanesi > Otomatik Tanımlansın" seçeneği seçilmelidir. Aksi seçimlerde bir AKİS kart kullanarak imza atamazsınız. (Bu ayar öntanımlı olarak gelmektedir, ancak imza atamazsanız kontrol etmeniz gerekebilir.)
Mozilla Firefox kullanarak Avukat Portal'a ya da diğer portallara giriş yapabilirsiniz.
Karşılaşabileceğiniz basit hatalar:
- "E-imza cihazı bulunamadı." hatası alırsanız, Kütüphane > AKIS [akisp11] seçeneğini işaretleyin. AKİS kartınız okunacak ve isminiz ekranda görünecektir.
- "Elektronik imzanızı güncelleyiniz/güncellemeniz gerekmektedir." hatası alırsanız, Firefox'un geçmişini temizleyin (ctrl+shift+delete) ve Firefox'u yeniden başlatın, sorun çözülmezse Ubuntu'yu yeniden başlatın.
Hoş ve hoşça kalın.
Bilgine ve emegine sağlik. Cok faydali bir yazi olmuş, windows’tan ve ozellikle de win 10 dan kurtulmanin yolu oldu bizim için.
Faydalı olabildiysem ne mutlu bana. Hoş ve hoşça kalın.
Elinize sağlık. Güzel bir anlatım. Denedik ve sonuç;
java – jar /usr/share/akis/akia.jar
Error: Could not find or load main class –
Ayrıca akia çalıştırıldığında program açılıyor ve usb key/kart okuyucu burada da görünmüyor.
anlaşılan usb cihazı tanımıyor.
ne önerirsiniz?
Merhaba hyper,
Öncelikle anlatım içinde yapmış olduğum hata nedeniyle özür diler, bu hatanın farkına varmama vesile olduğunuz için de teşekkür ederim.
Anlatımın içinde komutu yazarken “-” ile “jar” arasında bir boşluk bırakmışım (düzeltildi) bu nedenle hata veriyor. “Hayret nasıl çalışmaz.” diyerek kopyala/yapıştır yaptım ve bende aynı hatayı aldım.
Komut bu şekilde olmalı:
java -jar /usr/share/akis/akia.jar
Zaten konsoldan sadece “akia” (tırnaklar olmadan) komutu verildiğinde /usr/bin/ altındaki akia dosyası içinden bağımlılık kontrolü sonrasında aynı komut yürütülüyor.
USB Kart okuyucunuz nedir? CCID paketinin destek listesi içerisinde adı geçiyor mu? Listede adı varsa CCID paketini yeniden yüklemeyi deneyin.
Sorununuzu çözemezseniz lütfen tekrar yazın. Her ne kadar konunun uzmanı olmasam dahi elimden geldiğince yardımcı olmaya çalışırım.
Hoş ve hoşça kalın.
Ek olarak şunu da belirteyim, akia başlarken bazen bu şekilde hata verdiği oluyor ve Ubuntu'ya hata mesajı gönderme ekranı çıkıyor. Ancak tekrarında sorunsuz çalışıyor.
ahmet@architux-lifebook:~$ java -jar /usr/share/akis/akia.jar /usr/java/packages/lib/amd64:/usr/lib64:/lib64:/lib:/usr/lib java: tpp.c:84: __pthread_tpp_change_priority: Assertion `new_prio == -1 || (new_prio >= fifo_min_prio && new_prio <= fifo_max_prio)' failed. İptal edildi (çekirdek döküldü)
Not: Bu hatayı yorumlayacak ya da çözecek kadar bilgi sahibi değilim.
İyi günler dilerim meslektaşım. Paylaşımınız sayesinde sorunsuzca Ubuntu 16.04′ e E-imza mı kurdum ve kullanmaya başladım. Öncelikle çok teşekkür ederim. Ubuntu yu silip tekrar kurmam gerekti. Yine aynı ISO kalıbından kurulumu yaptım fakat bu sefer e-imza cihazımı bir türlü tanıtamadım. tail -f /var/log/syslog da
Oct 24 17:02:02 Linux systemd[1]: Reached target Smart Card.
Oct 24 17:02:02 Linux pcscd: ccid_usb.c:602:OpenUSBByName() Can’t claim interface 2/15: LIBUSB_ERROR_BUSY
Oct 24 17:02:02 Linux pcscd: ifdhandler.c:144:CreateChannelByNameOrChannel() failed
Oct 24 17:02:02 Linux pcscd: readerfactory.c:1043:RFInitializeReader() Open Port 0x200000 Failed (usb:076b/6622:libudev:0:/dev/bus/usb/002/015)
Oct 24 17:02:02 Linux pcscd: readerfactory.c:335:RFAddReader() OMNIKEY AG CardMan 6121 init failed.
Oct 24 17:02:02 Linux pcscd: hotplug_libudev.c:507:HPAddDevice() Failed adding USB device: OMNIKEY AG CardMan 6121
hatası alıyorum. Pcscd yi ve akia yı defalarca kaldırıp yeniden kurdum fakat sonuç değişmedi. Fikrinizi almak için yorum yapmak zorunda kaldım. tekrar iyi çalışmalar dilerim.
Merhaba Erkan Bey,
Yardımcı olabiliyorsam ne mutlu.
Hata loglarınız içindeki LIBUSB_ERROR_BUSY ifadesi bir uygulamanın Smart Card Daemon’u (pcscd) kilitlediğini/meşgul ettiğini düşündürdü.
Mutlaka denemişsinizdir, ancak denemediyseniz ilgili servisi şu kod ile /etc/init.d/pcscd stop durdurup, yeniden şu kod ile /etc/init.d/pcscd start başlatmayı dener misiniz?
Biraz araştırdığımda aşağıdaki bağlantılarda işlenen çözümlere rastladım, servisin yeniden başlatılması sorunu çözmüyorsa bu başlıkların size çözüm olabileceğini düşünüyorum.
Başlıkların özeti aslında şöyle: pcscd’nin çalıştığı grup nedeniyle böyle bir problem olduğu ve udev içinde ilgili kurala uygun bir satırın eklenmesiyle sorunun çözümü.
Sizin sisteminizde de /lib/udev/rules.d/ altındaki 99-pcscd-hotplug.rules içine ya da 92-libccid.rules içine SUBSYSTEMS==”usb”, ATTRS{idVendor}==”076b”, ATTRS{idProduct}==”6622″, GROUP==”pcscd” satırı eklenirse soruna çözüm olabilir.
Yazdıklarımın ve yukarıda verdiğim bağlantıların sorununuzu çözmesini dilerim. Linux için bazen fazlaca araştırma ve emek sarfetmek gerekiyor, keyifli yanı da bu galiba. 🙂
Hoş ve hoşça kalın.
Ubuntu da DYS ve E-İmza yı sonunda çalıştırdım. Servisi durdurup tekrar başlatmak yıllar sonra işime yaradı. Emekleriniz için teşekkürler.
Manjaro Linux a geçiş yaptım. Uzun süredir Arch Linux denemek istiyordum. Xorg GDM ile Wayland Türkçe karakter sorununu düzeltemediğim için Arch üzerine inşa edilmiş Manjaro ya geçiş yaptım. Aki paketi AUR da mevcut. Fakat bu dağıtım da da USB bağlama sorunu yaşıyorum. Sanırım bios ayarlarımda yaptığım bir düzenleme buna sebep oldu. Ayarları sıfırlayıp tekrar deneyeceğim. Sanırım sizde Arch linux kullanıyorsunuz Ahmet bey.Sizden ricam Uyap Döküman editörünü Arhc için paketlenmiş halini sunmanız, aslında deb paketini açıp ilgili klasörlere kopyalayınca çalışması gerek ama henüz denemedim. İyi çalışmalar dilerim üstadım.
Arch Linux tabanlı E-İmza için gerekli ayarlar hazır gelen MEBis (MEB İşletim Sistemi) deneyebilirsiniz.
Merhaba Erkan Bey,
Kullandığınız Linux dağıtımının forum ve yardım sayfalarından destek alırsanız daha hızlı çözüm bulabileceğinizi düşünüyorum. Biraz uğraştırabilir ama halledersiniz 🙂
Şu an kullanmıyorum ama uzunca bir süre Archlinux’u severek kullandım. (2 sene kadar oldu bilgisayarımda Ubuntu yüklü.)
Archlinux için hiç paket hazırlamadım, ancak biraz göz gezdirilerek hazırlanabilir. Söz vermiyorum ama vakit bulursam ilgilenebilirim.
Hatta deb paketleri yüklemenin bir yolu vardı sanki Archlinux’da yanlış hatırlamıyorsam (emin de değilim).
Dediğiniz gibi deb paketini açıp kopyalamak suretiyle de (bağımlılıkları sağlandıkça) çalışacaktır.
Hoş ve hoşça kalın.
Merhaba, konu biraz eski ama umarım yardımcı olursunuz.
Ben devlet hastanesinde kullanmak üzere ubuntu kurdum burada göstermiş olduğunuz tüm adımları yaptım hepsini kurdum sorunsuzca ama akis sim kartı ve kart okuyucuyu görmüyor. Kart okuyucu modelim. Milko kırmızı renkli.
Merhaba Fatih Bey,
Sim kartı görebilmesi için öncelikle kart okuyucunun düzgün çalışması gerekmektedir. Milko’nun destek sayfasında, Linux üzerinde CCID sürücüsü ile çalıştığı ve 1.4.16 üzeri bir sürücü gerektiği konusunda uyarı var.
Buradaki sürücülerden 1.4.17 ya da daha yeni bir sürücü ile deneyiniz.
Hoş ve hoşça kalın.
Anlattiklariniz 17.04 surum icin de gecerli midir?.
Tüm işlemleri yaptım. Akis kart kendi uygulaması üzerinden çalışıyor. Ancak Mozilla üzerinden çalıştıramıyorum.
“E-imza cihazı bulunamadı.” hatası alırsanız, Kütüphane > AKIS [akisp11] seçeneğini işaretleyin. AKİS kartınız okunacak ve isminiz ekranda görünecektir.
Bu noktada takıldım. Kütüphane>AKIS kastettiğiniz yer neresidir acaba?
Merhaba Ahmet Bey,
Emeğiniz için çok teşekkür ederim.
Çok yararlı oldu Ubuntu 18.10 sürümünde Uyap döküman editörü 4.1.2. versiyonu başarılı bir şekilde çalıştı.
Uyap Döküman Editörü ‘nün mobil imzalama bölümü ile çözdüm. Ancak Akis sürümü Ubuntu’nun 14. sürümünde kalmış.Yükledim, ancak kartı okuyamadı.
Bu kadarı dahi işimi gördü. Umarım akis update’ne bir çözümü de en yakın zamanda bulunur.
Tekrardan çok teşekkür eder. Çalışmalarınızda başarılar dilerim.
Düzeltme:
Sanırım Akis çalışmadığı için mobil imza da çalışmıyor.
18.10. ubuntu da.
Merhaba,
Paket içinde değiştireceğim yeri gördüm ancak yeniden paketlemeyi bilmiyorum. Yazı içinde de rastlamadım. Ben mi göremiyorum? Bu bilgiye nereden ulaşabilirim?
ppa:webupd8team/java çalışmayı durdurduğu için oracle java 8’i yüklerken hatayla karşılaşacaksınız. Bu hatayı çözmek için yerine:
sudo add-apt-repository ppa:ts.sch.gr/ppa
kullanabilirsiniz.
Teşekkürler Ahmed Hocam,
Emeğinize sağlık. Çok işimize yaradı.